Η Σκήτη του Αγίου Ανδρέα στο Άγιον Όρος (ταινία μικρού μίκους)

     

Η Σκήτη του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται στην άκρη των Καρυών και υπάγεται στη Μονή Βατοπεδίου.

Είναι κτισμένο σε μορφή μοναστηριού. Επονομάζεται και Σεράϊ, ένεκα του μεγαλοπρεπούς όγκου του. Είχε κτιστεί από τους Ρώσους με απώτερο σκοπό να κυριαρχήσουν στο Άγιο Όρος. Ύστερα από την Οκτωβριανή Επανάστασηερημώθηκε. Επαναλειτούργησε πριν από λίγα χρόνια και σήμερα λειτουργεί εκεί υπερσύγχρονο εργαστήριο συντήρησης έργων τέχνης.
Το Κυριακό της Σκήτης άρχισε να οικοδομείται από Ρώσους μοναχούς το 1842. Η ανοικοδόμηση του διήρκεσε 58 χρόνια. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ναούς των Βαλκανίων. Έχει μήκος 60, πλάτος 33 και ύψος 29 μέτρων. Το τέμπλο του είναι ξυλόγλυπτο και χρυσωμένο. Σε κάθε κολόνα υπάρχει και διαφορετική εικόνα της Παναγίας.
Σε κτίριο της Σκήτης στεγάζεται σήμερα η Αθωνιάδα Ακαδημία.

               ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ο ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΣ (μεταγλωττισμένο βιντεο)

              

                                            ΒΙΝΤΕΟ

Μνημονεύοντας ψυχές σε ένα ταπεινό αγιορείτικο κελάκι…

                          


Πριν από πολλά χρόνια, βρέθηκα στο Άγιον Όρος παρακολουθώντας μια αξέχαστη Θεία Λειτουργία σε ένα ταπεινό κελλάκι, με λειτουργό, ευλαβή Ιερομόναχο, αγιασμένη ψυχή που πλέον αυλίζεται εις τόπους, ένθα των δικαίων τα πνεύματα αναπαύονται…

Νέος παπάς ο γράφων, άγευστος ακόμα της μεταμορφωτικής εμπειρίας του παλιού και σεβασμίου λειτουργού, που κρυμμένος σχεδόν μέσα στο μισοσκόταδο, στέκονταν ευθυτενής παρά το βάρος του χρόνου που αγόγγυστα στους ώμους του κουβαλούσε και τον έβλεπα να μνημονεύει ψυχές… με ένα χαμόγελο να διαγράφεται στα χείλη του που έτρεμαν προφέροντας σχεδόν μυστικά τα ονόματα των ανθρώπων…

Το μοναδικό κερί που είχε κοντά του, του προσέφερε μια οριακή ματιά σε αυτό που μπορούσε ο καθένας μας να δει όσο το φως του κεριού που τρεμόπαιζε, πολεμούσε να αποδιώξει το μεταμεσονύκτιο σκοτάδι.

Εκείνος, κυπαρίσσι που ο αγέρας της ζωής δεν κατάφερε να ρίξει στην γη, έστεκε κοιτώντας το δισκάριο και μνημόνευε για ώρες, διακόπτοντας μόνο όπου η ακολουθία επέβαλλε την διακοπή για τις εκφωνήσεις. Τον κοίταζα με προσοχή, να διαβάζει ατέλειωτα ονόματα και κάπου, κάπου έβλεπα δάκρυα να κυλούν από τα μάτια του. Πλησίασα αθόρυβα κοντά του, από την μια να καταστώ κοινωνός αυτής της δωρεάς του Θεού, μνημονεύοντας ονόματα δικά μου και από την άλλη να παρακολουθήσω αυτό που εκείνος, την στιγμή αυτή ζούσε. Με κοίταξε σε κάποια στιγμή και μου είπε:
-Παπά-Θωμά, καλύτερα να θυμάσαι πιο πολύ τους κεκοιμημένους παρά τους ζωντανούς…

Δεν πολυκατάλαβα το νόημα του λόγου του, συνέχισα να μνημονεύω, χωρίς να μπορώ να αντιληφθώ τι ζούσε εκείνος! Σε κάποια στιγμή, η μνημόνευση ολοκληρώθηκε, έτσι νόμιζα τουλάχιστον. Πήγα, δειλά-δειλά κοντά του, με την αναζήτηση του αρχαρίου που αποζητά να μάθει και τον ρώτησα:
-Γιατί γέροντα περισσότερο τους κεκοιμημένους;

Την ώρα εκείνη δεν μου απάντησε. Και αυτό, ήταν μια επιβεβαίωση της δικής μου απειρίας, να τον ρωτήσω, πράγματα που βλέποντας τα, δεν μπορείς να τα καταλάβεις. Ωστόσο, τελειώνοντας η Θεία Λειτουργία, ο σεβάσμιος Γέροντας, με πλησίασε και μου είπε:
«Όταν πρωτόρθα, στ' Αγιονόρος , πριν από πολλά χρόνια, μικρότερος από σένα στην ηλικία, είχα την ευλογία να έρθω κοντά στον μακαριστό Πνευματικό Παπά-Τύχωνα. Έτυχε, κάποια στιγμή, ένας από τους πατέρες ενός διπλανού κελλίου να κοιμηθεί αιφνιδίως. Ο παπά-Τύχωνας, θέλησε να τον σαρανταλειτουργήσει. Κάθε μέρα, τελούσε την Θεία Λειτουργία μνημονεύοντας ονόματα, χιλιάδες ονόματα, ιδιαίτερα όσων δεν είχαν πλέον κανέναν να τους θυμάται, αλλά πρώτα του αδελφού που πέρασε την πύλη του Ουρανού.

Τελειώνοντας το σαρανταλείτουργο, στην τελευταία λειτουργία, το είδα αυτό που σου λέω, λίγο πριν βάλει το «δι' ευχών» στάθηκε κοιτώντας την προσκομιδή. Η περιέργεια με οδήγησε να κοιτάξω και γω με τρόπο, να δω τι κοιτούσε. Και είδα ξεκάθαρα τον κοιμηθέντα να στέκει γονατιστός μπροστά στον Παπά-Τύχωνα, να βάζει μετάνοια, σαν να του λέει ευχαριστώ και ξάφνου να χάνεται από μπροστά του… Το είδα παιδί μου, και αυτό δεν έφυγε ποτέ από την μνήμη μου. Κάθε φορά που στέκω μπρος στην προσκομιδή, θυμάμαι τον Γέροντα και την ψυχή που ήρθε να τον ευχαριστήσει…»

Πέρασαν χρόνια από τότε. Και στην σειρά των παλαιών που ολοκλήρωσαν την αποστολή τους στο Άγιο Βήμα, μπήκαμε οι νεότεροι…

Και όταν στέκω μπρος στην προσκομιδή, θυμάμαι τον ευλαβή λειτουργό του Θεού, θυμάμαι την απέριττη Θεία Λειτουργία, στο Αγιορείτικο Κελί και ευχαριστώ τον Θεό γιατί μέσα στις πολλές δωρεές, έδωσε και τούτη τη Χάρη. Να στέκεις μεταξύ ουρανού και γης και να ενώνεις δυο κόσμους, των φθαρτών και των αιωνίων…

π. Θωμάς Ανδρέου

http://omothimadon.gr/

Ποια η σημασία των φυλακτών;

                


Πολλοί όταν ζητούν τους εξορκισμούς μετά το πέρας ή προ αυτών ζητούν να τους δοθεί κι ένα φυλαχτό. Πολλοί άνθρωποι φέρουν φυλαχτά πάνω τους. Είναι πολύ παλιά η παράδοση των φυλαχτών. Τα φυλαχτά τα φορούν οι άνθρωποι για να προστατεύονται από το κακό. Χρειάζεται όμως μια ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα αυτό. 

Πολλοί άνθρωποι τα φυλαχτά τα θεωρούν μαγικά, ότι δήθεν έχουν κάποιες δυνάμεις ανώτερες εξισώνοντας τα λανθασμένα με την ίδια τη θεότητα. Και σ' αυτό το κεφάλαιο επικρατεί μεγάλη άγνοια.

 Οι χριστιανοί μπερδεύουν διάφορες χριστιανικές αντιλήψεις με δοξασίες, δεισιδαιμονίες και θεία αντικείμενα (όπως ζέον, ευχέλαιο κι άλλα) προκειμένου να πετύχουν να αποκτήσουν ένα φυλαχτό. 

Τα φυλαχτά είναι υφάσματα διαφόρων σχημάτων, τετράγωνα ή τρίγωνα που μέσα τους περιέχουν διάφορα αγιωτικά είδη, λαδάκι κανδήλας, σταυρολούλουδα, κηρομαστίχη από τα εγκαίνια ναού ή από τη λευκή στολή του αρχιερέως που τέλεσε τα εγκαίνια, τεμάχια λειψάνων από άμφια αγίων, ή από τις παντόφλες αγίων που κατά παράδοση ως εκ θαύματος φθείρονται. Εκτός των ανωτέρω φυλαχτών τα οποία συνήθως οι χριστιανοί μας προμηθεύονται από τα ιερά μοναστήρια υπάρχουν και άλλα φυλαχτά τα οποία κυκλοφορούν στους μάγους κι ακόμη σε πανηγύρια που είναι φτιαγμένα από διάφορα είδη μαντικής τέχνης, όπως από πτερά και κόκκαλα νυκτερίδας, σκόρδο, ρίγανη, από πουκάμισο φιδιού κ.ά. Αυτά φυσικά τα φυλαχτά είναι επικίνδυνα για όσους τα φορούν και χρειάζεται προσοχή ποιος τα διακινεί και για ποιο σκοπό. Καλύτερο φυλαχτό στο στήθος του πιστού ανθρώπου είναι ο τίμιος Σταυρός.
Υπήρχε δε συνήθεια παλαιότερη ο επιστήθιος σταυρός να είναι κατασκευασμένος με κατάλληλη υποδοχή για την τοποθέτηση μέσα σ' αυτόν διαφόρων αγίων λειψάνων ως ευλογία. 

Ο τρόπος όμως αυτός διανομής των ιερών λειψάνων σε διαφόρους ανθρώπους ανευλαβείς οδήγησε την Εκκλησία να σταματήσει νωρίς αυτή την παράδοση από φόβο βεβηλώσεως των οσίων και ιερών και δη των ιερών λειψάνων της πίστεώς μας. Η χάρη του Σταυρού και μόνο του σχήματός του φυγαδεύει τα δαιμόνια και είναι ότι καλύτερο για φυλαχτό1.
Ο Γέροντας Παΐσιος ερωτώμενος για τα φυλαχτά έλεγε: "Καλύτερα να δίνετε σταυρουδάκια, όταν σας ζητούν φυλαχτό. Μην κάνετε φυλαχτά, γιατί και οι μάγοι τώρα κάνουν φυλαχτά. Βάζουν απ' έξω καμμιά εικονίτσα ή σταυρό, αλλά μέσα έχουν διάφορα μαγικά. Βλέπουν οι άνθρωποι την εικόνα ή τον σταυρό και μπερδεύονται. Να, πριν από μέρες μου έφεραν ένα φυλαχτό από έναν Τούρκο Ιμπραήμ, που είχε και σταυρό κεντημένο επάνω. Έχω μάθει και για έναν αθεόφοβο ότι τυλίγει διάφορες εικονίτσες και μέσα βάζει τρίχες, ξυλάκια, καρφίτσες, χάνδρες κ.λπ. Όταν η Εκκλησία τον ήλεγξε, είπε: "είμαι μέντιουμ", γιατί είναι ελεύθερα τα μέντιουμ, και έτσι κάνει ό,τι θέλει. Είπα σε κάποιον που είχε πάθει ζημιά από αυτόν: "Να πας να εξομολογηθείς, γιατί δέχεσαι επιδράσεις δαιμονικές". 

Πήγε, εξομολογήθηκε. Έρχεται μετά και μου λέει: "Δεν ένιωσα καμμιά διαφορά". "Βρε, μήπως έχεις τίποτε επάνω σου απ' αυτόν τον πλανεμένο;", τον ρωτάω. "Ναι, λέει, έχω ένα μικρό κουτάκι σαν μικρό Ευαγγέλιο". Το παίρνω, το ανοίγω και βρίσκω μέσα διάφορες εικονίτσες τυλιγμένες. Ξετυλίγω-ξετυλίγω και πιο μέσα είχε κάτι χάντρες, κάτι τρίχες, κάτι σαν ξύλα! Το πήρα και ελευθερώθηκε ο άνθρωπος. Βλέπεις τι τεχνίτης είναι ο διάβολος!" 2. Και συνέχισε ο Γέροντας λέγοντας: "Φορούν οι καημένοι άνθρωποι κάτι τέτοια φυλαχτά, δήθεν για να βοηθηθούν, και ταλαιπωρούνται. 

Αυτά πρέπει να τα κάψουν και να παραχώσουν την στάχτη ή να τα πετάξουν στην θάλασσα και να πάνε να εξομολογηθούν. Έτσι μόνον ελευθερώνονται. Είχε έρθει στο Καλύβι ένας νεαρός που είχε πολλά προβλήματα και βασανιζόταν σωματικά και ψυχικά πάνω από τέσσερα χρόνια. Ζούσε αμαρτωλή ζωή και τον τελευταίο καιρό είχε κλεισθεί στο σπίτι του• δεν ήθελε να βλέπει άνθρωπο.

 Δυο φίλοι του που έρχονταν τακτικά στο Άγιον Όρος, τον έπεισαν μετά από πολλές δυσκολίες να τον πάρουν μαζί τους στο Όρος, με σκοπό να τον φέρουν στο Καλύβι. 

Στην διαδρομή από την Ουρανούπολη μέχρι την Δάφνη, κάθε φορά που το καράβι έπιανε σε σκάλα μοναστηριού, ο νεαρός σωριαζόταν κάτω. Οι φίλοι του με τους πατέρες που ήταν στο καράβι προσπαθούσαν να τον συνεφέρουν λέγοντας την ευχή. Με πολλή δυσκολία έφθασαν στο Καλύβι. 

Ο καημένος μου άνοιξε την καρδιά του, μου μίλησε για την ζωή του. Είδα ότι βασανιζόταν από κάποια δαιμονική επήρεια. Του είπα να πάει να εξομολογηθεί εκεί σε έναν πνευματικό, να κάνει ό,τι του πει, και θα γίνει καλά. 

Πράγματι πήγε και εξομολογήθηκε. Όταν μπήκαν στο καράβι, για να επιστρέψουν, είπε στους φίλους του ότι ο πνευματικός του είπε να πετάξει στην θάλασσα το φυλαχτό που του είχε δώσει κάποιος γνωστός του και το φορούσε επάνω του, αλλά του ήταν αδύνατο να το κάνει. Όσο κι αν οι φίλοι του τον παρακαλούσαν να σηκωθεί να το πετάξει, εκείνος έμενε σαν άγαλμα. 

Δεν μπορούσε να σηκωθεί από το κάθισμα. Τότε τον έπιασαν και με πολύ κόπο τον έβγαλαν έξω στο κατάστρωμα. Με την βοήθεια τους ο νεαρός κατάφερε να βγάλει το φυλαχτό και να το αφήσει να πέσει στην θάλασσα, γιατί δεν είχε την δύναμη να το πετάξει. Αμέσως αισθάνθηκε να ελευθερώνονται τα χέρια του και το ταλαιπωρημένο σώμα του απέκτησε δύναμη. Άρχισε από την χαρά του να χοροπηδά στον διάδρομο γεμάτος ζωντάνια και να δοκιμάζει την δύναμη των χεριών του στα σίδερα και στα τοιχώματα του πλοίου"3.
Τέλος, τα φυλαχτά από μόνα τους δεν σώζουν, εάν δεν υπάρχει πίστη στο Θεό, συνοδευομένη από τη συμμετοχή στα ιερά μυστήρια της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Τα φυλαχτά είναι μέσα ιερά προς σωτηρίαν, δεν είναι μόδα. Είναι δε και αυτά τα φυλαχτά μεταδοτικά της χάριτος του Θεού. 

1 Για περισσότερα βλ. Παρασκευόπουλος 1, σ. 10-14.
2 Γέρων Παΐσιος Γ΄, σ. 178-179.
3 Γέρων Παΐσίος Γ΄, σ. 179-180.

Ψυχίατρος ή Πνευματικός;

        

Γιά να θεραπευθούν τα διάφορα ψυχικά-ψυχολογικά νοσήματα, θα πρέπει να απομακρυνθούν τα πνευματικά τους αίτια, που είναι τα πάθη (με κυρίαρχο τον εγωισμό) καθώς και οι δαίμονες με τις ενέργειές τους.
«Τι θα πεί άγχος, νεύρα, ψυχασθένειες;» ερωτούσε ο π. Πορφύριος. Καί απαντούσε: «Εγώ πιστεύω ότι υπάρχει διάβολος σ’ όλα αυτά. Δεν υποτασσόμεθα στον Χριστό με αγάπη. Μπαίνει ο διάβολος και μας ανακατεύει»[1].Αυτά βέβαια (τα πάθη και οι δαίμονες) δεν απομακρύνονται με χάπια ούτε με ηλεκτροσόκ, αλλά με το μυστήριο της Γενικής Εξομολόγησης. Ο άνθρωπος θα πρέπει να εξομολογηθεί με ειλικρίνεια τα αμαρτήματα όλης του της ζωής, τα κύρια γεγονότα που την σημάδεψαν, καθώς και το πως εκείνος τα αντιμετώπισε, όπως δίδασκε ο θεοφώτιστος Γέροντας Πορφύριος[2].
Ὁ Γέροντας Παΐσιος, ἐπίσης, «ἐνῶ συνιστοῦσε στοὺς ἀσθενεῖς νὰ συμβουλεύονται χριστιανοὺς ἰατροὺς –«διότι τοὺς φωτίζει ὁ Θεὸς» κατὰ τὸ λόγιό του– εἶχε ἐκφράσει ἐπανειλημμένως τὴν ἀπαρέσκειά του πρὸς τὰ «ψυχολογικὰ» βιβλία, ἀλλὰ καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν «ψυχολογία» καὶ τὴν «ψυχιατρικὴ», ἡ ὁποία ἀσκεῖται ἀπὸ ἐπιστήμονες καὶ ἰατρούς, οἱ ὁποῖοι δὲν πιστεύουν στὴν ὕπαρξη τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὅπως τὴν δέχεται ἡ θεολογία τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Ὄντας ὁ ἴδιος βαθὺς γνώστης, Χάριτι Θεοῦ, τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνοικούσης στὸν ἄνθρωπο λογικῆς καὶ νοερᾶς ψυχῆς, τῶν φυσιολογικῶν ἀλλὰ καὶ τῶν παθολογικῶν ἐκδηλώσεών της, στενοχωριόταν καὶ ὑπέφερε πολύ, ὅταν ἔβλεπε τὶς βαριὲς ἀστοχίες καὶ τὰ λάθη στὴν ἀντιμετώπιση τῶν ἀσθενῶν αὐτῶν, τὰ ὁποία εἶχαν σοβαρότατες συνέπειες γιὰ τὸν ἀσθενῆ καὶ τὸ περιβάλλον του.
Δεδομένου δὲ ὅτι οἱ πλεῖστοι ἀκαδημαϊκοὶ δάσκαλοι τῆς ψυχιατρικῆς θεωροῦν ὅτι τὰ «ψυχικὰ φαινόμενα» ἔχουν μόνον βιολογικὸ ὑπόβαθρο –θεώρηση, ἡ ὁποία συνιστᾶ ἄρνηση τῆς ὕπαρξης ἄυλης, νοερῆς καὶ λογικῆς ψυχῆς στὸν ἄνθρωπο ἦταν πολὺ ἐπιφυλακτικὸς ἢ ἀρνητικὸς γιὰ πολλὲς «θεραπεῖες» ποὺ ἐφάρμοζαν οἱ προαναφερθέντες ψυχίατροι.
Ὁ Γέροντας Παΐσιος, συμφωνώντας μὲ τὸν Γέροντα Πορφύριο θεωροῦσε ὅτι τὰ αἴτια τῶν περισσοτέρων ψυχικῶν ἀσθενειῶν εἶναι πνευματικὰ καὶ ὅτι τὰ «ψυχοφάρμακα» δὲν θεραπεύουν, ἀλλὰ ἔχουν μόνον κατασταλτικὸ χαρακτήρα, καὶ ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ χρησιμοποιοῦνται μὲ φειδὼ σὲ περιπτώσεις πασχόντων «ψυχασθενῶν», ἕως ὅτου καταστῆ ἐφικτὴ ἡ ἐπικοινωνία μὲ αὐτοὺς»[3].
Κατόπιν ἡ συμβολή τοῦ μυστηρίου τῆς Γενικῆς Ἐξομολόγησης εἶναι καθοριστική γιά τήν ὁριστική καί ὁλοκληρωτική ψυχική-πνευματική θεραπεία μέ τήν Θεία Χάρη.
Εἴθε νά παύσει ὁ ἀποπροσανατολισμός τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, πού τείνει νά ὑποκαταστήσει τόν Πνευματικό μέ τόν ψυχολόγο ἤ τόν ψυχίατρο καί ὁ ὁποῖος μάταια ἀναζητεῖ τήν ψυχική του θεραπεία ἐκεῖ πού δέν ὑπάρχει.
«Πᾶνε νά ἡρεμήσουν οἱ ἄνθρωποι», παρατηρεῖ ὁ Γέρων Παΐσιος, «εἴτε μὲ ἡρεμιστικὰ εἴτε μὲ θεωρίες γιόγκα, καὶ τὴν πραγματικὴ ἡρεμία, ποὺ ἔρχεται, ὅταν ταπεινωθῆ ὁ ἄνθρωπος, δέν τὴν ἐπιδιώκουν, γιά νά ἔρθη ἡ θεία παρηγορία μέσα τους»[4].
Ἡ ἀληθινή ἡρεμία ἔρχεται μέ τήν Θεία Χάρη, ἡ ὁποία προσλαμβάνεται ἀπό τούς ταπεινούς. «Ἡ ἐξωτερικὴ μόρφωση μὲ τὸ ἄγχος», ἐπισημαίνει πάλι ὁ σοφός Γέροντας, «ὁδηγεῖ καθημερινῶς ἑκατοντάδες ἀνθρώπων (ἀκόμη καὶ μικρὰ παιδιὰ μὲ ἄγχος!) στίς ψυχαναλύσεις καὶ στούς ψυχιάτρους καὶ κτίζει συνεχῶς Ψυχιατρεῖα καὶ μετεκπαιδεύει ψυχιάτρους, ἐνῶ πολλοὶ ψυχίατροι οὔτε Θεὸ πιστεύουν οὔτε ψυχὴ παραδέχονται. Ἑπομένως, πῶς εἶναι δυνατὸν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι νά βοηθήσουν ψυχές, ἀφοῦ καὶ οἱ ἴδιοι εἶναι γεμάτοι ἀπὸ ἄγχος; Πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ ἄνθρωπος νά παρηγορηθῆ ἀληθινά, ἂν δέν πιστέψη στόν Θεὸ καὶ στήν ἀληθινὴ ζωή, τὴν μετὰ θάνατον, τὴν αἰώνια; Ὅταν συλλάβῃ ὁ ἄνθρωπος τὸ βαθυτερο νόημα τῆς ζωῆς τῆς ἀληθινῆς, τότε φεύγει ὅλο τὸ ἄγχος του καὶ ἔρχεται ἡ θεία παρηγορία, καὶ θεραπεύεται. Ἂν πήγαινε κανεὶς στό Ψυχιατρεῖο καὶ διαβαζε στούς ἀσθενεῖς τὸν Ἀββᾶ Ἰσαάκ, θὰ γίνονταν καλὰ ὅσοι πιστεύουν στόν Θεό, γιατὶ θὰ γνώριζαν τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς».
Ἡ θεραπεία ὑπάρχει μόνο στό ἀληθινό Ψυχιατρεῖο, τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καί παρέχεται δωρεάν ἀπό τόν Ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων μας, τόν Κύριο Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό.
Τό θέμα τῶν παθῶν, τῶν ἀποτελεσμάτων τους, καθώς καί τῆς θεραπείας των εἶναι τεράστιο καί φυσικά δέν μποροῦμε νά τό ἐξαντλήσουμε. Ταπεινά θά τραβήξουμε κάποιες πινελιές γιά νά βοηθηθοῦμε ὅλοι στόν καθημερινό πνευματικό μας ἀγῶνα, ἔχοντας μία ὅσο τό δυνατόν πληρέστερη εἰκόνα γιά τά πάθη καί τά ἀποτελέσματά τους, μέ κυρίαρχα τήν λύπη καί τήν κατάθλιψη.
Ὁ ἀγώνας ἀφορᾶ στόν ἁγιασμό τοῦ «σκεύους» μας, τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματός μας.
Ἡ ψυχική-πνευματική ὑγεία καί σωτηρία ἔχει τεράστιο ἀντίκτυπο στό σῶμα. Διότι ὅ,τι σχετίζεται μέ τήν ψυχή σχετίζεται καί μέ τό σῶμα, τό ὁποῖο οὐδόλως ἀπαξιώνεται μέσα στήν Ὀρθοδοξία.

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
[1]Γέροντος Πορφυρίου Ἱερομονάχου, Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν, Ἔκδοσις Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι, ἔκδ.7η, 2008.[2]Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, Ἔκδοσις Ζ΄, Ἱερά Μονή Χρυσοπηγῆς, Χανιά 2006, (Στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι Ζ΄), σελ. 370.[3]Γέροντος Παϊσίου, Γ7. Προς Βασίλειον,Τίμιος Σταυρός 23/7/1977. Βρίσκεται στό: Ψυχολογία – Βιβλία ψυχολογίας καί «ψυχολογικά» προβλήματα (Γέροντας Παΐσιος), http://hristospanagia3.blogspot.com/2010/09/blog-post_1291.html. Μαρτυρία ἀπό το βιβλίο: «ΚΕΙΜΕΝΑ-ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Γέροντος ΠΑΪΣΙΟΥ του ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ 1924-1994», ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΑΓΙΟΤΟΚΟΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ, Θεσσαλονίκη 2009, ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α. ΖΟΥΡΝΑΤΖΟΓΛΟΥ ΕΠΙΣΜΗΝΑΓΟΣ Ε.Α.[4]Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου, Λόγοι Α΄, ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ “ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ”, ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2001 – Δεύτερο Μέρος – Κεφάλαιο 3ον «Ἁπλοποιῆστε τήν ζωή σας, γιά νά φύγη τό ἄγχος»

ΙΕΡΟ ΣΑΡΑΝΤΑΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2019

15 Νοεμβρίου από σήμερον άρχεται η τεσσαρακονθήμερος νηστεία των Χριστουγέννων...

Επιτρέπεται εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, μέχρι 17ης Δεκεμβρίου, από 18-24 κατάλυσις οίνου καί ελαίου.

Ἡ νηστεία ὅμως κατὰ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Κυρίου μας ἔχει νόημα, ὅταν συνδυάζεται μὲ προσευχὴ καὶ ἐλεημοσύνη. Γιὰ τὸ λόγο αὐτό, ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν ἔναρξη τῆς νηστείας μᾶς προσκαλεῖ σὲ ἐντονότερη λειτουργικὴ ζωή καὶ ἀγαθοεργία.

Ἔτσι, ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση προβλέπει γιὰ τὴν περίοδο αὐτὴ τὴν καθημερινὴ -ἂν οἱ συνθῆκες τὸ ἐπιτρέπουν- τέλεση τῆς θείας λειτουργίας, τὴν τέλεση δηλαδὴ σαρανταλείτουργου.

Ἡ τέλεση τοῦ σαρανταλείτουργου ἀποτελεῖ πολὺ μεγάλη εὐλογία. Εἶναι μιὰ θαυμάσια εὐκαιρία γιὰ βίωση τὴς μυστηριακῆς καὶ λατρευτικῆς ζωῆς, γιὰ ἐπαφὴ μὲ τὸν πλοῦτο τῆς ὑμνολογίας καὶ τῆς ἀκροάσεως τῶν θείων Γραφῶν, γιὰ συχνότερη θεία κοινωνία, γιὰ συχνότερη συγκρότηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας.

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος μᾶς λέει: «Σπουδάζετε πυκνότερον συνέρχεσθαι εἰς εὐχαριστίαν θεοῦ καὶ εἰς δόξαν. Ὅταν γὰρ πυκνῶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ γίνεσθε, καθαιροῦνται οἱ δυνάμεις τοῦ σατανᾶ καὶ λύεται ὁ ὄλεθρος αὐτοῦ», δηλαδὴ «Προσπαθεῖστε μὲ σπουδὴ νὰ ἔρχεσθε ὅλοι μαζί στὴ Σύναξη τῆς Θείας Εὐχαριστίας (Θεία Λειτουργία), γιὰ νὰ εὐχαριστεῖτε τὸν Θεὸ καὶ νὰ Τὸν δοξολογεῖτε. Διότι ὅταν συχνά ἔρχεσθε στὴ Σύναξη τῆς Θείας Εὐχαριστίας (Θεία Λειτουργία), συντρίβονται οι δυνάμεις του σατανᾶ καί λύεται κάθε ὀλέθρια ἐνέργεια του».

Ἡ δύναμη τῆς Θείας Λειτουργίας δὲν εἶναι μαγική. Εἶναι ἡ δύναμη τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἑνότητας ἐν Χριστῷ. Ἡ Θεία Λειτουργία μᾶς μαθαίνει νὰ συγχωροῦμε, νὰ ἀγαποῦμε καὶ νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι μὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους.

Γι’ αὐτὸ ἄλλωστε προσφέρουμε τὰ Δῶρα μας στὸ Θεό, τὸν Ἄρτο καὶ τὸν Οἶνο, προσευχόμενοι γιὰ ζῶντες καὶ κεκοιμημένους ἀδελφούς μας. Ἡ μνημόνευση τῶν ὀνομάτων τῶν ζώντων καὶ κεκοιμημένων προσώπων (ἀνάγνωση τῶν «Διπτύχων») εἶναι ἔργο πολὺ σημαντικὸ καὶ ἱερό, ποὺ θεσμοθετήθηκε ἀπὸ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους καὶ ἐπιτελεῖται ἀδιάλειπτα μέσα στοὺς αἰῶνες.

Το Ιερό Σαρανταλείτουργο, κατά την διάρκεια της νηστείας των Χριστουγέννων, υπέρ υγείας ζώντων και υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων αδελφών μας.

Στο υπέροχο βιβλίο «Ιωάννης της Κροστάνδης», (έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου), διαβάζουμε: «Στην Θεία Λειτουργία τελείται το μυστήριο τής αγάπης. Και ή αγάπη στην ουσία της είναι μεταδοτική. Ή αγάπη, ιδιαίτερα ή θεία, σπεύδει να σκορπίσει το φώς της, την χαρά της όλους… Και συμπληρώνει: ώ αγάπη τελειότατη! ώ αγάπη, πού τα πάντα αγκαλιάζεις! Ώ αγάπη ισχυρότατη! Τί να προσφέρουμε σαν ευγνωμοσύνη στον Θεό για την αγάπη Του προς εμάς; Ή αγάπη αυτή βρίσκεται στην θυσία τού Χριστού, πού προσφέρεται για την άπελευθέρωσι όλων από κάθε κακία…».

Και ό μακαριστός π. Παΐσιος, σχετικά με την ανάγκη προσευχής για τούς κεκοιμημένους, έλεγε: «…να αφήνετε μέρος τής προσευχής σας για τούς κεκοιμημένους. Οι πεθαμένοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα (για τούς εαυτούς τους). Οι ζωντανοί μπορούν… Να πηγαίνετε στην εκκλησία λειτουργία, δηλαδή πρόσφορο, και να δίνετε το όνομα τού κεκοιμημένου, να μνημονευθή από τον ιερέα στην προσκομιδή. Επίσης, να κάνετε μνημόσυνα και τρισάγια. Σκέτο το τρισάγιο, χωρίς Θεία Λειτουργία, είναι ελάχιστο.
Το μέγιστο, πού μπορούμε να κάνουμε για κάποιον, είναι το Σαράντα-Λείτουργο. Καλό θα είναι να συνοδευθή και με ελεημοσύνη. Αν έχεις ένα νεκρό, ό όποιος έχει παρρησία στον Θεό, και τού ανάψεις ένα κερί, αυτός έχει υποχρέωση να προσευχηθεί για σένα στον Θεό.

Αν πάλι, έχεις ένα νεκρό, ό όποιος νομίζεις ότι δεν έχει παρρησία στον Θεό, τότε, όταν τού ανάβεις ένα αγνό κερί, είναι σαν να δίνης ένα αναψυκτικό σε κάποιον πού καίγεται (από δίψα). Οι άγιοι δέχονται ευχαρίστως την προσφορά του κεριού και είναι υποχρεωμένοι να προσευχηθούν γι’ αυτόν πού το ανάβει. Ο Θεός ευχαρίστως το δέχεται…». (Μαρτυρίες προσκυνητών, Ζουρνατζόγλου Νικ.)

Για την ωφέλεια από τα Ιερά Σαρανταλείτουργα και τα μνημόσυνα, αξιομνημόνευτο είναι και το περιστατικό πού ακολουθεί από το βιβλίο «Θαύματα και αποκαλύψεις από την Θεία Λειτουργία», (έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου).

«Κάποιος άρχοντας από την Νικομήδεια αρρώστησε βαριά και, βλέποντας πώς πλησιάζει στον θάνατο, κάλεσε την γυναίκα του για να τής εκφράσει τις τελευταίες του επιθυμίες: Την περιουσία μου να την μοιράσεις στους φτωχούς και τα ορφανά. Τούς δούλους να τούς ελευθερώσεις. Αλλά στους ιερείς δεν θέλω να δώσεις χρήματα για λειτουργίες. Σ’ αυτή του την μεγάλη θλίψη ό ετοιμοθάνατος επικαλέστηκε με πίστη την ευχή τού άββά Ησαΐα, ενός άγιου μοναχού πού ασκήτευε κοντά στην Νικομήδεια, και αμέσως -ώ τού θαύματος!- έγινε καλά. Σηκώθηκε λοιπόν και πασίχαρος έτρεξε στον όσιο. Εκείνος τον καλοδέχτηκε, δοξάζοντας τον Θεό για το μεγάλο θαύμα.
-Θυμάσαι, παιδί μου, τον ρώτησε, ποιά ώρα συνήλθες από την αρρώστια;
-Την ώρα πού επικαλέστηκα την ευχή σου, απάντησε εκείνος. Ό όσιος, με τον φωτισμένο του νου, γνώριζε τί είχε λεχθεί στην διάρκεια τής αρρώστιας του και ξαναρώτησε:
-Άφησες, παιδί μου, χρήματα στους ιερείς, να λειτουργούν για την σωτηρία τής ψυχής σου;
-Όχι, γέροντα. Τί θα είχα να ωφεληθώ άν άφηνα κάτι; Δεν θα πήγαινε χαμένο;-Μην το λες αυτό.Ό άδελφόθεος Ιάκωβος γράφει: «Ασθενεί τις έν ύμίν; προσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν έπ’ αυτόν άλείψαντες αυτόν έλαίω έν το ονόματι του Κυρίου και ή ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα, και έγερεί αυτόν ό Κύριος· καν αμαρτίας ή πεποιηκώς, άφεθήσεται αύτώ». Να λοιπόν πού οι ευχές των ιερέων είναι αποτελεσματικές, για όποιον τις ζητάει με πίστη. Δώσε τώρα κι εσύ ένα ποσό, για λειτουργίες, και θα λάβεις από τον Θεό την πρέπουσα πληροφορία.
Έτσι κι έκανε. Έδωσε χρήματα σ’ έναν ιερέα για να του κάνει σαρανταλείτουργο, και γύρισε στον σπίτι του. Όταν συμπληρώθηκαν οι λειτουργίες, μετά από σαράντα μέρες, κι ενώ σηκωνόταν από τον ύπνο, βλέπει ξαφνικά ν’ ανοίγουν οι πόρτες του σπιτιού του και να μπαίνουν σαράντα άνδρες έφιπποι, λαμπροί και αγγελόμορφοι, είκοσι από δεξιά και είκοσι από αριστερά. -Κύριοι μου, φώναξε έκπληκτος ό άρχοντας, πώς μπήκατε σε σπίτι ανθρώπου αμαρτωλού;
-Εμείς οι σαράντα, πού βλέπεις, του απάντησαν εκείνοι, αντιπροσωπεύουμε τις λειτουργίες πού έγιναν για σένα στον φιλάνθρωπο Θεό. Μάς έστειλε Εκείνος, για να σε συνοδεύσουμε μέχρι την εκκλησίας. Πήγαινε μέσα χαρούμενος, χωρίς δισταγμό. Να, με τα πρεσβυτικά χέρια συμπληρώθηκαν οι σαράντα λειτουργίες, πού έγιναν για να ενωθεί ό Χριστός μαζί σου και να κατοικήσει στην καρδιά σου.
Ύστερα από αυτά, ό άρχοντας μοίρασε την περιουσία του σε ευλαβείς ιερείς, για να γίνουν λειτουργίες «υπέρ αφέσεως των αμαρτιών αυτού», διακηρύσσοντας πώς οι θείες λειτουργίες και οι αγαθοεργίες μπορούν να ανεβάσουν την ψυχή του ανθρώπου από τα καταχθόνια στα επουράνια.
Εἶναι ἡ μέγιστη καὶ πιὸ ἰσχυρὴ προσευχή καθὼς ἀποτελεῖ συμμετοχὴ στὴν προσευχὴ καὶ τὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων διδάσκει σχετικά: «Μέγιστη ὠφέλεια πιστεύουμε ὅτι θὰ λάβουν αὐτοί, γιὰ τοὺς ὁποίους δεόμαστε κατὰ τὴν ἁγία καὶ φοβερὴ θυσία τῆς Θείας Λειτουργίας, ἀκόμα κι ἂν εἶναι ἁμαρτωλοί, ἀφοῦ Χριστὸν ἐσφαγιασμένον ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων προσφέρομεν ἐξιλεούμενοι ὑπὲρ αὐτῶν τε καὶ ἡμῶν τὸν φιλάνθρωπον Θεόν». Καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Δὲν νομοθέτησαν τυχαία οἱ Ἀπόστολοι νὰ μνημονεύουμε κατὰ τὰ φρικτὰ μυστήρια (Θεία Λειτουργία) τοὺς κεκοιμημενούς. Γνωρίζουν ὅτι εἶναι πολὺ μεγάλη ἡ ὠφέλεια γι’ αὐτούς».
Ἡ ἐμπειρία μαρτυρεῖ γιὰ τὴ δύναμη αὐτῆς τῆς προσευχῆς, ποὺ δὲν εἶναι «ἀτομικὴ προσευχὴ» ἀλλὰ ἡ προσευχὴ ὁλόκληρης τῆς Ἐκκλησίας.

ΙΕΡΑ ΑΓΡΥΠΝΙΑ ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΧΗ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΘΑ ΤΕΛΕΣΘΕΙ ΑΓΡΥΠΝΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ  9:00 ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΚΑΙ ΘΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ ΣΤΙΣ 12:30 ΤΑ ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ.

ΕΚ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ

                        

Τελείται θεία Λειτουργία κατά τη νεκρώσιμη ακολουθία; Ποια είναι η ιστορία αυτής της παραδόσεως; Γιατί σταμάτησε αυτή να τελείται;

    


Σύμφωνα με τα δεδομένα της λειτουργικής επιστήμης, τα μέχρι σήμερα, κατά τους πρώτους αιώνες μέχρι και τον 10ο αι. μ.Χ. δεν υπήρχε συγκροτημένη μορφή νεκρωσίμου ακολουθίας. 

Υπήρχε όμως μια πλούσια ευχολογία, δηλ. πολλές νεκρώσιμες ευχές εις κεκοιμημένους, καθώς και πολλά αποστολοευαγγέλια εις κοιμηθέντας, όπως επίσης και οπισθάμβωνες νεκρώσιμες ευχές. 

Αυτό το λειτουργικό κενό στην Ιστορία της λατρείας το καλύπτει η σύνδεση της νεκρωσίμου ακολουθίας με τη θεία Λειτουργία. 

Παλαιότερα όλα τα μυστήρια ήταν συνδεδεμένα με τη θεία Λειτουργία. Κι επειδή η νεκρώσιμη ακολουθία έχει σχέση με τη θεία Λειτουργία στο γεγονός ότι κατά την τέλεση της (ενν. της θείας Λειτουργίας) υπάρχει άρρηκτος δεσμός στρατευομένης Εκκλησίας, πού είναι η ζώσα, μετά της θριαμβευούσης που είναι η κεκοιμημένη. 

Κι αυτός ο δεσμός φαίνεται στο κοινό ποτήριο ζωής.
«Αμέσους πληροφορίας περί του τρόπου τελέσεως της νεκρωσίμου ακολουθίας συνδεδεμένης μετά της θείας Ευχαριστίας δεν έχομεν. Τούτο μάλιστα δεν σημαίνει ότι κατά τους πρώτους αιώνες επ' ευκαιρία του θανάτου μέλους τινός της Εκκλησίας δεν ετελείτο η θεία Ευχαριστία» 1.
Σημαντική είναι η πληροφορία περί τελέσεως θείας Ευχαριστίας κατά την κηδεία του βασιλέως Κωνσταντίνου (+340) που μας δίδει ο ιστορικός Ευσέβιος Καισαρείας: «Επεί δ' υπεχώρει συν τοις στρατιωτικοίς τάγμασι, μέσοι δη παρήεσαν οι του Θεού λειτουργοί συν αυτοίς πλήθεσι πανδήμω τε θεοσέβειας λαώ τα τε της ενθέου λατρείας δι' ευχών απεπλήρου» 2. 

Στον Αμβροσιανό τύπο λατρείας (= εκείνος πού τελούνταν στα Μεδιόλανα, σημερινό Μιλάνο της Ιταλίας) όπως αναφέρει σε μελέτη του ο Παν. Τρεμπέλας3 συνάγεται ότι προ της εκφοράς του κεκοιμημένου τελούσαν τη θεία Ευχαριστία. Αυτό γίνεται φανερό από την κοίμηση του αδελφού του αγίου Αμβροσίου Σατύρου.
Κατά το ασματικό Τυπικό της Κωνσταντινουπόλεως γνωρίζουμε ότι κατά την λειτουργία των στάσεων (liturgia stazionale) υπήρχε ως ιδιαίτερος ύμνος το Τρισάγιον «Άγιος ο Θεός...» που εξυπηρετούσε ως εφύμνιον κατά τις λιτανείες που ξεκινούσαν από το σκευοφυλάκιον και κατευθύνονταν προς το ναό για την τέλεση της θείας Λειτουργίας. Όταν για τελευταία φορά ψάλλονταν το «Άγιος ο Θεός», στο ναό άρχιζε η θεία Λειτουργία. Σύμφωνα με τα παραπάνω θα λέγαμε ότι και το Τρισάγιον που ψάλλεται στη νεκρώσιμο ακολουθία κατά την εκφορά του κεκοιμημένου δείχνει την παλαιά εκείνη τάξη της Εκκλησίας να τελεί τη θεία Λειτουργία. Άλλωστε και πολλά χειρόγραφα ανά τους αιώνες μαρτυρούν περί αυτής της τάξεως, όπου κατά τη νεκρική πομπή γίνονται τρεις στάσεις με νεκρώσιμες αιτήσεις και κατά την τελευταία εισέρχεται η νεκρική πομπή στο ναό. Αυτή η σημερινή πράξη σύμφωνα με λειτουργικό κανόνα δείχνει τη συνύπαρξη παλαιών και νέων στοιχείων λατρείας με την τελική επικράτηση των νέων και με την αδρανή συνέχιση των παλαιών τα όποια διατηρήθηκαν στην πράξη μόνο κατά τις μεγάλες εορτές του εκκλησιαστικού έτους και σε μερικές ακολουθίε 4.

 Αυτό πιστεύουμε ότι συνέβη και με τον Τρισάγιο ύμνο των νεκρώσιμων ακολουθιών. Σε μια πρώτη περίοδο αποτελούσε ύμνο της εξοδίου ακολουθίας του ασματικού τυπικού με συνέχεια την τέλεση της θείας Ευχαριστίας και σε μια δεύτερη φάση παρέμεινε στη νέα προκύπτουσα νεκρώσιμη ακολουθία ως ύμνος εξόδιος και ψαλλόμενος κατά τη νεκρική πομπή του κεκοιμημένου.
Ο 41ος κανόνας της εν Καρθαγένη Συνόδου5 μας πληροφορεί ότι κατά τις κηδείες τελούνταν η θεία Ευχαριστία, με τη διευκρίνιση ότι ο λειτουργός έπρεπε να παραμείνει νηστικός: «Ώστε άγια θυσιαστηρίου, ει μη από νηστικών ανθρώπων, μη επιτελείσθαι, εξηρημένης μιας ετησίας ημέρας, εν η το Κυριακόν δείπνον επιτελείται. Εάν δε τινών κατά το δειλινόν καιρόν τελευτησάντων είτε επισκόπων, είτε των λοιπών, παράθεσις γένηται καιρόν, μόναις ευχαίς εκτελέσθη, εάν οι ταύτην ποιούντες αριστήσαντες ευρεθώσι» 

6. Ο Ζωναράς στην ερμηνεία που κάνει στον 41ο κανόνα της Καρθαγένης σημειώνει: «Τα περί των εν τω δειλινώ τελευτώντων, έοικε τοιαύτα είναι. Επί τοις τελευτώσι και ταις παραθέσεσιν αυτών, ήτοι, ότε προετίθεντο, ίνα τελεσθή επ' αυτοίς τα επικήδεια άσματα, ως έοικε, και προσκομιδής ιερουργία εγίνετο• εί γουν κατά το δειλινόν, φησίν ο κανών, τελευτήσει τις, και μη είησαν νήστεις οι ταύτα τελούντες, μόναις ευχαίς εκτελείσθωσαν. Τινές δε παράθεσιν, την διά των ευχών πρός Θεόν σύστασιν και οικείωσιν του θανόντος φασίν» 7. Φυσικά με την παραπάνω μαρτυρία μας δίνεται και η δυνατότητα τελέσεως μιας άλλης νεκρωσίμου ακολουθίας μόνο με την ανάγνωση των ευχών, οπότε καταλαβαίνουμε ότι υπήρχε η συνήθεια κατά τα χρόνια εκείνα της Συνόδου της Καρθαγένης να τελείται η νεκρώσιμος κατά δύο τρόπους• ένας τρόπος ήταν, εάν η κοίμηση συνέπιπτε κατά τον καιρό προ της τελέσεως της θείας Ευχαριστίας και ο άλλος κατά το χρόνο μετά την τέλεση της.
Στα χρόνια της Συνόδου της Καρθαγένης έχουμε και μια άλλη μαρτυρία από τον Άγ. Αυγουστίνο (354-430 μ.Χ.). Ο Άγ. Αυγουστίνος περιγράφοντας τα σχετικά με την κοίμηση της μητέρας του Μόνικας, σημειώνει ότι ενώ ακόμη το σώμα της δεν είχε ενταφιασθεί, ετελέσθη η θεία Ευχαριστία: «Η θυσία της ημετέρας απολυτρώσεως προσεφέρετο κατά τον συνήθη τρόπον υπέρ αυτής» 8.
Το πότε αποσυνδέθηκε η θεία Ευχαριστία από τη νεκρώσιμη ακολουθία δεν το γνωρίζουμε σίγουρα. Πάντως αυτό πρέπει να έγινε πολύ νωρίς. Από τη μαρτυρία του Άγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτου (5ος αι.) σχετικά με τη νεκρώσιμη ακολουθία φαίνεται ότι ενώ γινόταν σύναξη από τον επίσκοπο με την ευκαιρία της νεκρωσίμου ακολουθίας δεν τελούνταν θεία Ευχαριστία9. 

Στη χειρόγραφη λειτουργική παράδοση δεν έχουμε πληροφορίες άμεσες περί της τελέσεως της θείας Ευχαριστίας επ' ευκαιρία της τελέσεως της νεκρωσίμου ακολουθίας. 

Έχουμε όμως έμμεσες πληροφορίες όπως στον χειρ. κωδ. του Βατικανού 1970 10 όπου εντοπίζουμε μια οπισθάμβωνο ευχή του Αποστόλου Πέτρου η οποία απευθύνεται στους κοιμηθέντας: «Και τελειούται η λειτουργία του αγίου αποστόλου Πέτρου, ευχή οπισθάμβωνος εις κοιμηθέντας- ο Θεός των πνευμάτων και πάσης σαρκός, ο μεταφέρων από των σων εις τα σα...». Επίσης και πολλές άλλες οπισθάμβωνες ευχές αναφέρονται εις κοιμηθέντας στα χειρόγραφα.
Η αιτία αποσυνδέσεως της θείας Ευχαριστίας από τη νεκρώσιμη ακολουθία διευκρινίζεται με την αναφορά που κάνει ο 41ος κανόνας της εν Καρθαγένη Συνόδου: «Ο θάνατος μέλους τινός της Εκκλησίας ως απρόβλεπτον γεγονός δεν ηδύνατο πάντοτε να συμπίπτη προς το πρόγραμμα της λατρείας της κοινότητος. Εφ' όσον την ημέραν εκείνην ήδη ετελέσθη η θεία Ευχαριστία ή ο ιερεύς (ή ο επίσκοπος μετά του κλήρου) δεν ήτο νηστικός, δεν ηδύνατο να τελεσθή η νεκρώσιμος ακολουθία συνδεδεμένη μετά της θείας Ευχαριστίας αλλά ανεξαρτήτως αυτής» 

11.
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι κατά τους κατοπινούς χρόνους του Χριστιανισμού, τότε που άρχισε να αυξάνει αισθητά ο αριθμός των πιστών στο σώμα της Εκκλησίας, φυσικά και οι νεκρώσιμες ακολουθίες αυξήθηκαν κατά τις ενορίες. Τότε ήταν αδύνατον σε κάθε περίπτωση κηδείας να τελείται και η θεία Ευχαριστία, διότι οι κανόνες της Εκκλησίας απαγορεύουν τη διπλή τέλεση αυτής από τον ίδιο ιερέα την ιδία ημέρα. Έτσι πρακτικά εξηγείται η αποσύνδεση της νεκρωσίμου ακολουθίας από τη θεία Ευχαριστία και φυσικά της βαθμιαίας λειτουργικής εξελίξεως της πρώτης, ώστε να καταστεί μια ανεξάρτητη ολοκληρωμένη ακολουθία. Απορία όμως γεννάται ευθύς αμέσως γιατί στο μοναστικό χώρο δεν διατηρήθηκε η παλαιά τάξη, ώστε κατά τις κηδείες να τελείται συναπτά και η θεία Ευχαριστία, παρόλο που στα μοναστήρια τελείται καθημερινά αυτή; Νομίζουμε ότι εδώ θα πρέπει να επέδρασε η τάξη των ενοριών. Έτσι το μόνο που διατηρήθηκε στα μοναστήρια ήταν μια ανάμνηση στα Ευχολόγια αποστολοευαγγελίων της λειτουργίας εις κεκοιμημένους ή όποια θεία Ευχαριστία μπορεί να τελούνταν τελικά σε χρόνο πού ακολουθούσε την ταφή. 

Αυτό θα γινόταν πιθανόν με την καθημερινή τέλεση θείας Λειτουργίας, -το γνωστό Σαρανταλείτουργον υπέρ αναπαύσεως του κεκοιμημένου, η οποία θα είχε δύο αναγνώσματα της ημέρας και της κηδείας. Τέτοια χειρόγραφη λειτουργική παράδοση με διπλά αποστολοευαγγέλια εντοπίζουμε σε πολλούς παλαιούς χειρόγραφους κώδικες του 10ου-12ου αι. 

Σήμερα επεκράτησε να τελείται η θεία Λειτουργία εις κεκοιμημένους αρχιερείς και ιερείς. Αυτή η παράδοση έχει ως έρεισμα της τον χειρόγρ. κώδ. της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης των Ιεροσολύμων12, όπου υπάρχει τυπική διάταξη που υπαγορεύει την τέλεση της θείας Λειτουργίας εις κοιμηθέντας ιερείς: «Ιστέον, ότι ει μεν ιερατικής γέγονε τάξεως ο κεκοιμημένος, η θεία και ιερά μυσταγωγία τελείται».

1 ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ, σ. 175.
2 ΕΥΣΕΒΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ, ΕΠΕ 4,520.
3 ΤΡΕΜΠΕΛΑΣ 2, σ. 176.
4 Baumstark, σ. 19-25.
5 ΜΕΝΕΒΙΣΟΓΛΟΥ 1, σ. 422-426.
6 ΡΑΛΛΗ Ι,σ.405.
7 ΡΑΛΛΗ Ι,σ.406.
8 ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ, P.L. 32, 777.
9 ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ, P.G. 3,552-584.
10 Είναι χειρ. κώδικας του 12ου αι.
11 ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ, σ. 176.
12 Χειρ. κώδικας 373 (291)του ετ. 1575 ή 1579.

Προσευχή για μας και για τους άλλους

  



Όταν με αληθινή πίστη προσευχόμαστε, ο Θεός άλλοτε από αγάπη εκπληρώνει τα αιτήματά μας και άλλοτε, πάλι από αγάπη, δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτά. Ο γιατρός, βλέπετε, γνωρίζει καλύτερα από τον ασθενή ποιο είναι το κατάλληλο για την περίπτωσή του φάρμακο. Ένα, πάντως, είναι σίγουρο: Αν τα αιτήματά μας είναι σύμφωνα με το θείο θέλημα, ο Κύριος οπωσδήποτε μας τα ικανοποιεί.


Τι θα πρέπει να κάνουμε, όταν απευθυνόμαστε στον Θεό με την προσευχή;

Πρώτον, να Τον δοξολογούμε για τα θαυμαστά έργα Του. Δεύτερον, να Τον ευχαριστούμε για τις ευεργεσίες Του. Και τρίτον, να Τον παρακαλάμε για τις ανάγκες μας. Αυτές είναι οι τρεις βασικές μορφές προσευχής: η δοξολογία, η ευχαριστία και η αίτηση.



Η εξωτερική (τυπική) προσευχή είναι ευάρεστη στον Θεό;

Η εξωτερική προσευχή, αυτή δηλαδή που γίνεται μόνο με τα χείλη, χωρίς συμμετοχή του νου και της καρδιάς, όχι μόνο στον Θεό δεν είναι ευάρεστη, αλλά και στην ψυχή δεν παρέχει καμιάν ωφέλεια. Ο Κύριος βεβαίωσε: «Αυτός ο λαός με προσεγγίζει με τα λόγια και με τιμά με τα χείλη, οι καρδιές τους όμως βρίσκονται πολύ μακριά μου. Δεν ωφελεί που με λατρεύουν» (Ματθ. 15:8-9).



Πώς θ’ απαλλαγούμε από τον περισπασμό την ώρα της προσευχής;

Όταν προσεύχεσαι με το στόμα, να προσεύχεσαι και με το νου, να συγκεντρώνεις δηλαδή τη σκέψη σου στα λόγια της προσευχής. Και αν, είτε από δική σου αδυναμία είτε από δαιμονική προσβολή, η σκέψη σου ξεφύγει, εσύ συμμάζεψέ την πάλι, στρέφοντας την προσοχή σου στον Κύριο με συντριμμένη καρδιά. Αν συνηθίσεις ν’ αγωνίζεσαι μ’ αυτόν τον τρόπο, σύντομα η ψυχή σου θα γευθεί τους καρπούς της θείας χάρης.



Πρέπει να προσευχόμαστε και για τους άλλους;

Κάθε χριστιανός οφείλει να προσεύχεται όχι μόνο για τον εαυτό του αλλά και για τους συνανθρώπους και αδερφούς του. Ο απόστολος Παύλος γράφει: «Σας παρακαλώ πρώτα απ’ όλα να κάνετε δεήσεις, προσευχές, παρακλήσεις, ευχαριστίες για όλους τους ανθρώπους, για τους κυβερνήτες και για όλους όσοι ασκούν την εξουσία…· γιατί αυτό είναι καλό και ευπρόσδεκτο από τον Σωτήρα μας Θεό» (Α’ Τιμ. 2:1-3). Και ο άγιος Ιάκωβος: «Να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλο, για να θεραπευθείτε. Η δέηση του δίκαιου ανθρώπου έχει μεγάλη δύναμη και αποτελεσματικότητα» (Ιακ. 5 : 16).

Ο ίδιος ο Κύριος, πριν από τη σταύρωσή Του, παρακαλούσε τον Πατέρα Του: «Προσεύχομαι όχι μόνο γι’ αυτούς αλλά και για κείνους που με το κήρυγμα αυτών θα πιστέψουν σ’ εμένα, ώστε να είναι όλοι ένα» (Ιω. 17:20-21).

Τι θα μπορούσε πιο ξεκάθαρα να δείξει πως είμαστε αδέρφια, παιδιά του ίδιου Πατέρα, παρά η προσευχή του καθενός για τους άλλους σ’ Αυτόν; Και σε πόσους ανθρώπους δεν μπορούμε να ανταποδώσουμε αλλιώς τις ευεργεσίες, που μας έχουν κάνει, παρά μόνο με την προσευχή; Η ανταπόδοση αυτή, μάλιστα, είναι πολύ ανώτερη από κάθε υλική, γιατί εμείς, οι φτωχοί και αδύναμοι, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας όσο ο πολυέλεος και παντοδύναμος Θεός, τον οποίο επικαλούμαστε.



Αν κάποιος με παρακαλέσει να προσευχηθώ γι’ αυτόν, έχω το δικαίωμα να του αρνηθώ, νιώθοντας την αναξιότητά μου;

«Μην αρνείσαι να προσεύχεσαι για κάθε άνθρωπο που σου το ζητάει, έστω κι αν η προσευχή σου δεν είναι καρποφόρα. Γιατί πολλές φορές η πίστη εκείνου που ζητάει την προσευχή, σώζει κι αυτόν που προσεύχεται. Αλλά και μην υπερηφανευθείς, αν προσευχήθηκες για κάποιον και εισακούστηκες, γιατί στην πίστη εκείνου οφείλεται η καρποφορία της προσευχής σου (όσιος Ιωάννης της Κλίμακος).

(Γέροντας Ευστράτιος Γκολοβάνσκι)

Πρόσεχε, μὴν πἀρουν τὰ μυαλὰ σου ἀέρα

                        


Ἄκουσα, ὅτι ἡ οἰκογενειακή σας ζωή, τό σπίτι σας, δέν εἶναι ἔξω ἀπό ἀρρώστιες καί ἀπό ἄλλες λυπηρές καταστάσεις, καί λυπήθηκα πολύ. Καί παρακάλεσα τόν Κύριο, νά σᾶς ἐπισκεφθῆ μέ εὐσπλαχνία καί ἔλεος· καί νά θεραπεύσει τίς ἀσθένειές σας.

Τί νά κάμωμε;

Ἔτσι τό θέλησε ὁ Κύριος: νά μή περνάει ἡ πρόσκαιρη αὐτή ζωή χωρίς πίκρες καί θλίψεις.

* * *

Ἡ ἁγία Γραφή λέγει: «πᾶσα κεφαλή εἰς πόνον καί πᾶσα καρδία εἰς λύπην» (Ἠσ. 1,5). Δηλαδή: Δέν θά βρεῖς στόν κόσμο κεφάλι χωρίς σκοτοῦρες- καρδιά χωρίς πόνο καί στενοχώριες.

Καί αὐτό ἰσχύει ὄχι ἁπλά γιά κάθε ἄνθρωπο· ἀλλά καί γιά τούς ἁγίους!

Δέν ὑπάρχει ἅγιος, ποὺ - ὅσο ἅγιος καί τέλειος καί ἄν ἦταν - νά πέρασε στή ζωή του χωρίς πόνο καί θλίψη, χωρίς νά ὑποφέρει.

Γιατί ὅμως; γιατί;

Ἀπαντάει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Ἵνα μή ὑπεραίρομαι». Γιά νά μή πάρουν τά μυαλά μου ἀέρα! Γιατί, ὁ ἄνθρωπος, ὅταν τά ἔχει ὅλα καλά, μεγαλοπιάνεται (Β' Κορ. 12,7).

Καί ὅποιος μεγαλοπιάνεται, σκέφτεται ἀπάνθρωπα· καί μιλάει καί ἐνεργεῖ ἀπάνθρωπα!

Ἄν λοιπόν ἅγιοι σάν τόν ἀπόστολο Παῦλο ὑπόφεραν πολλά, γιά νά μήν πάρουν τά μυαλά τους ἀέρα, πόσο πιό πολύ εἶναι γιά μᾶς εὐεργεσία θεϊκή, ὅταν ὑποφέρουμε!

Πότε εἶναι γιά μᾶς ὁ πόνος εὐεργεσία;

Ὅταν μᾶς κάνει καί ψάχνουμε νά ἰδοῦμε, πῶς περπατᾶμε».

Ὅταν αὐτό δέν τό κάνουμε, ἀπό μόνοι μας, μᾶς χρειάζονται οἱ θλίψεις· γιατί εἶναι ὁ μόνος τρόπος ποὺ μπορεῖ νά μᾶς κάμει νά ξυπνήσουμε.

Ἅγιος Ἀντώνιος τῆς Ὄπτινα

Κατά την τέλεση πολιτικού γάμου πρέπει να παρευρίσκονται γονείς, αδέλφια και συγγενείς που έχουν άμεση σχέση με τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας μας;

  


Κατά τα τελευταία έτη, απ' όταν εθεσπίσθη ο πολιτικός γάμος εν τη Ορθοδόξω Ελλάδι μας, άρχισαν κάποιοι άνθρωποι που ζούσαν ή ζουν μακριά από τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας μας να τον ασπάζονται και να τον τελούν. Όμως επειδή πολλές φορές προσκαλούσαν ή προσκαλούν συγγενείς και φίλους τους να παρευρίσκονται κατά την τέλεση του πολιτικού τους γάμου η Ορθόδοξη Εκκλησία προκειμένου να διαφυλάξει τα πνευματικά της τέκνα από τέτοιου είδους γάμους πού θεωρούνται για τα παιδιά της παρωδίες, έπρεπε να λάβει μια θέση. 

Η θέση λοιπόν της Εκκλησίας μας είναι ότι εφόσον δύο νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να ξεκινήσουν τη συζυγική τους ζωή μακριά και χωρίς την ευλογία του Θεού, δηλαδή χωρίς τη μυστηριακή τέλεση του γάμου αμέσως οι ίδιοι αποκόπτονται από τον ενιαίο κορμό της Εκκλησίας, των χαρίτων και των δωρεών του Θεού. 

Ως εκ τούτου οι συγγενείς και φίλοι που έχουν άμεση σχέση με τα ιερά μυστήρια της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, που τιμούν τη βιοτή τους με την ευλογία του Θεού διά του Ιερού μυστηρίου του γάμου δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με ό,τι ο διάβολος επινοεί και επενόησε τον πολιτικό γάμο για να ξεκόβει τους χριστιανούς από τις ιερές παραδόσεις και τις εντολές του Θεού μας. Οπότε η αυστηρή θέση της Εκκλησίας είναι ότι τα μέλη της δεν συμμετέχουν σε πράξεις της πολιτείας που αντίκεινται στους θεσμούς και τις Παραδόσεις που χάραξε η Εκκλησία. 

Οι συμμετέχοντες στον πολιτικό γάμο παρευρισκόμενοι χριστιανοί είναι σαν να επικροτούν την πράξη εκείνων των νέων που αποδέχονται να ζουν μακριά από τον Θεό και την αγία Του Εκκλησία, είναι σαν να συμμετέχουν σε ειδωλολατρικές πράξεις που στη θέση των ορθοδόξων κληρικών μετέχουν λαϊκά μέλη, εν προκειμένω πολιτικοί υπάλληλοι του Δήμου. 

Για τον λόγο αυτό η απάντηση στο ερώτημα αυτό εάν πρέπει να συμμετέχουν γονείς, συγγενείς και φίλοι σε πολιτικό γάμο είναι αυτονόητη, δηλ. όχι. Εάν όμως κάποιοι που ζουν μακριά από την Εκκλησία και δεν έχουν καμιά απολύτως επαφή με τη μυστηριακή ζωή της, τότε γι' αυτούς η Εκκλησία δεν επιβάλλει κανέναν κανόνα. Η Εκκλησία, εφόσον σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις, σύμφωνα με τον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα, αυτό σημαίνει ότι παιδιά της Εκκλησίας θεωρούνται εκείνα μόνον που ακολουθούν, σέβονται, τιμούν και ασπάζονται ανεξαιρέτως όλα τα ιερά μυστήριά Της. 

Πολλές φορές όμως παιδιά ευλαβών χριστιανών που ζουν μακριά από το Θεό και την Εκκλησία τελούν πολιτικό γάμο, αυτό αυτομάτως δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα σε όλη την οικογένεια. Τότε μπροστά σ' αυτό το πρόβλημα θα πρέπει να τεθεί το ερώτημα για εκείνους που είναι ενεργά μέλη της Εκκλησίας, θα πάμε με το Χριστό και την Εκκλησία Του, ή θα πάμε και με τον διάβολο που εφεύρε αυτό τον πολιτικό γάμο; Και αν μεν παραμείνουν γονείς, αδέλφια και άμεσοι συγγενείς και φίλοι πιστοί στην αληθινή τους πίστη και δεν παρευρεθούν στον πολιτικό γάμο, τότε να είναι σίγουροι ότι ο Θεός χαίρεται και ευλογεί, ενώ στην αντίθετη περίπτωση ο Θεός λυπάται για τη σύνταξη χριστιανών στα θελήματα του αρχεκάκου διαβόλου. Ακόμη πολλοί εκ των χριστιανών τοποθετούνται εκ των προτέρων ότι δεν θα παρευρεθούν στον πολιτικό γάμο, αλλά θα συμμετέχουν στο τραπέζι που θα ακολουθήσει. 

Η σωστή θέση της Εκκλησίας, όσο αυστηρή κι αν εκ προοιμίου φαίνεται, είναι αρνητική στη συμμετοχή και του τραπεζιού σε εκείνους που τελούν πολιτικό γάμο. Γιατί μπορεί μεν κάποιος να μη μετείχε στον πολιτικό γάμο, αλλά συμμετέχοντας στο γαμήλιο τραπέζι του πολιτικού γάμου δεν θα πρέπει να ευχηθεί να ζήσετε στους τελέσαντες αυτόν; Και μόνο τέτοια ευχολόγια σημαίνει αποδοχή του πολιτικού γάμου. Κάποιοι μάλιστα εκ των πνευματικών δεν ευλογούν ούτε και την προσφορά δώρου σε τελέσαντες πολιτικόν γάμον. Αυτά ας έχουμε υπ' όψιν όλοι οι χριστιανοί και να μην πράττουμε κατά το δοκούν μας, αλλά ό,τι η αγία μας Εκκλησία ευλογεί και αγιάζει. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιες άλλες φιλελεύθερες φωνές που λένε πολλά και διάφορα άλλα απ' όσα προηγουμένως αναφέραμε. Αυτές οι φωνές δεν έχουν ερείσματα στην ιερά Παράδοση της Εκκλησίας μας, αλλά προέρχονται ως φωνές εκ του πονηρού. 

Έτσι διατυπώνονται απόψεις ότι προκειμένου να μην δημιουργηθεί πρόβλημα στην ευρύτερη οικογένεια και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων να παρευρίσκονται συγγενείς και φίλοι σε πολιτικούς γάμους. Αυτή όμως η τοποθέτηση δείχνει την πνευματική ρηχότητα με την οποία προσεγγίζεται το όλον θέμα, πράξη πού αποδεικνύει ότι οι σκεπτόμενοι έτσι, πόρρω απέχουν από την ορθόδοξη πνευματικότητα. 

Άλλοι πάλι συμβουλεύουν επιπόλαια να παρευρίσκονται γονείς και αδέλφια έξω στο προαύλιο της Δημαρχίας και να συμμετέχουν μετά στο γαμήλιο δείπνο και άλλοι, δυστυχώς και εκ των ιερέων, χωρίς καν να συλλαμβάνουν το μέγεθος και τη σημασία των συμβουλών τους ως πνευματικών ταγών της Εκκλησίας διάκεινται ευμενώς προς τον πολιτικό γάμο, αυτοαναιρώντας ταυτόχρονα την ιερατική ιδιότητα τους. Δυστυχώς κατά τα έσχατα χρόνια πολλά παράξενα θα δούμε να συμβαίνουν και εκ των ιερέων!...

Τί σημαίνει ο χορός του Ησαΐα; Και γιατί χορεύει ο ιερέας τους νεονύμφους τρεις φορές γύρω από το τραπέζι στο κέντρο του Ναού;

               


Ως γνωστόν το τραπέζι που βρίσκεται στο κέντρο του ναού συμβολίζει την Αγία Τράπεζα. Για τον λόγο αυτό στο τραπέζι επάνω βρίσκεται και το ευαγγέλιο και πάνω σ' αυτό τοποθετεί ο ιερέας τα δακτυλίδια των νεονύμφων, καθώς και τα στέφανα. Ο κύκλος γύρω από το τραπέζι συμβολίζει την αιωνιότητα1 και την πρόσκληση των μελλονύμφων να εισέλθουν δια του μυστηρίου του γάμου τους στην ουράνια βασιλεία του Θεού, δηλ. στον Παράδεισο.

Κατά την τέλεση της ιερολογίας του γάμου, μετά την ευλογία και την προσφορά του κοινού ποτηρίου γίνεται ο χορός του Ησαΐα. Παρόμοιος χορός απαντάται στη λειτουργική μας Παράδοση και κατά τις χειροτονίες και των τριών βαθμών της ιεροσύνης, δηλ. του διακόνου, πρεσβυτέρου και επισκόπου. 

Κατά την ακολουθία του γάμου και κατά τον χορό του Ησαΐα, προηγείται ο ιερέας βαστώντας στα χέρια του το Ευαγγέλιο και δηλώνοντας διά του συμβόλου αυτού την πορεία που καλούνται να διανύσουν οι νεόνυμφοι, που είναι πορεία με γνώμονα και φαροδείκτη τον Χριστό μας.
Ο κυκλικός χορός αποτελεί έκφραση χαράς και ευφροσύνης των νεονύμφων και όλης της χριστιανικής κοινότητας. Για τον λόγο αυτό σ' αυτή τη χαρά απαραιτήτως, συμμετέχει ενεργά και μάλιστα σε πρώτη θέση ο ιερέας, για να δείξει τον τρόπο της πραγματικής πανηγυρικής ατμόσφαιρας του μυστηρίου του γάμου μέσα στην Εκκλησία. Κατά τον π. Κων/νο Καλλίνικο ο χορός αποτελεί «ζωηράν έκφρασιν πνευματικής αγαλλιάσεως επί τη άνωθεν εκχυθείση θ. δωρεά» 2 .
Ένας άλλος συμβολισμός των τριών κύκλων στο γάμο γύρω από το τραπέζι είναι η πορεία προς την αιωνιότητα και προς την ατελεύτητη χαρά της βασιλείας του Θεού.
Ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης αναφέρει σχετικά: «Και ευθύς λαμβάνων (ο ιερεύς) αυτούς (τους νεονύμφους) εκ των χειρών, ως προς το θυσιαστήριον άγει και χορείαν ποιούμενος, άδει μετά των ψαλλόντων εν Χριστώ ευφραινόμενος το «Άγιοι Μάρτυρες», ως επί χειροτονία και το «Δόξα σοι» φησί «Χριστέ ο Θεός, αποστόλων καύχημα». 

Κοινωνοί γαρ Χριστού και των αγίων αυτού οι ευσεβώς και σωφρόνως ζήσαντες και ότι ου σαρκί μόνον, αλλά ψυχή μάλλον χρη συνάπτεσθαι δια τε της ορθής ημών πίστεως και των της ευσεβείιας θεοφιλών έργων, ίνα και αληθής η συζυγία και γάμος αμίαντος και κοινωνοί ώσι Χριστού και των αγίων αυτού» (Διάλογος, κεφ. 282) 

3.
Για το χορό του Ησαΐα στο γάμο αναφέρει πολύ χαρακτηριστικά ο π. Κων/νος Καλλίνικος: «Η στιγμή αυτή είναι επισημότατη. 

Διότι ου μόνον διαλαλεί με τον παραστατικώτερον τρόπον την πνευματικήν και ουράνιον επιθυμίαν επί τη τελούμενη μυστική συμμίξει των ψυχών και τον σκοπόν του χριστιανικού γάμου, ερχομένου εκάστοτε όπως δια της μορφώσεως νέων αδελφών του Χριστού, συνεχίση επί γης το απολυτρωτικόν μυστήριον του Εμμανουήλ, ου μόνον διδάσκει ότι υπάρχει και εν αυτώ έτι τω γάμω, χριστιανικώς λαμβανομένω, παρθενία και εγκράτεια, καίτοι υπό άλλην έννοιαν, η δε χριστιανική παστός έχει διαγεγραμμένον σκοπόν, αλλά και επιθέτει την νομικήν σφραγίδα επί του συνοικεσίου αμετάθετον και απαράγραπτον. Αληθώς• εάν πάντα τα προηγηθέντα λάβωσι χώραν, χωρίς ακόμη να κυκλωθή τό δισκέλιον (=τραπέζι) τρίς, το νομικώς έγκυρον του γάμου δύναται να προσβληθή. Αλλ' αφ' ης εψάλη το «Ησαΐα», η ένωσις κατησφαλίσθη απόρθητος» 4 .

ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΔΕΣΦΙΝΑΣ